نگاهی به سریال «بازی تاج و تخت»

24 خرداد 1395

بی شک اگر سریال «بازی تاج و تخت» بهترین سریال دوران طلایی تلویزیون نباشد، قطعا یکی از بهترین ها به شمار می رود. گواه این مدعا میزان مقبولیت این سریال در سایت IMDB است که در مجموع امتیاز بالای 9 را کسب کرده است. اما چرا «بازی تاج و تخت» اینچنین مخاطب تلویزیون را شیفته خود کرده است؟ بی شک خط روایی داستان، شخصیت پردازی و البته بازی های بی نظیر در کنار کارگردانی یکدست و فضاهایی بکر و چشمگیر، تحت لوای شبکه قدرتمند HBO ، همگی سبب شده اند تا به اثری خیره کننده بدل شود.   

 جرج آر. آر. مارتین

«جورج ریمون ریچار مارتین» مشهور به GRRM نویسنده کتاب «نغمه هایی از آتش و یخ» از ابتدای آخرین دهه ی قرن بیستم، طرح داستانی جهان خود را پیاده کرد. سرزمین خیالی وستروس با هفت اقلیم سرآغاز مجموعه ای شد که کمتر از یک دهه بعد و با آغاز انتشار مجلدهای اول و دوم، وی را مشهور و آثارش را با اقبال منتقدان و مخاطبان مواجه ساخت.

 مارتین که متولد 20 سپتامبر 1948 است، در خانواده ای از طبقه کارگر متولد شد. در جوانی عاشق کمیک های ابر قهرمانی عصر نقره ای دهه شصت بود. در سال 1970 در رشته خبرنگاری فارغ التحصیل شد و از همان سال ها نوشتن را با گرایش به ژانرهای علمی- تخیلی و وحشت آغاز کرد. در سال 1991 به رمان نویسی بازگشت و شاهکار خود «ترانه آتش و یخ» را خلق کرد. اولین فصل این مجموعه در سال 1996 منتشر شد و مورد تحسین منتقدان و مخاطبان واقع شد. ازاین مجموعه هفت جلدی (که درابتدا قرار بود سه گانه باشد) تاکنون پنج جلد منتشر شده است و چهار مجلد آن در فهرست پرفروش های نیویورک تایمز قرار گرفته است. لازم به یادآوری است که اقبال عمومی به این سریال و البته مجموعه کتابه ای وی سبب شد تا  مجله‌ی تایم، مارتین را برای فهرست ۱۰۰ فرد تأثیرگذار سال ۲۰۱۱ برگزیند.

«بازی تاج و تخت»

در سال 2007 شبکه کابلی HBO تمام حقوق تلویزیونی مجموعه «ترانه آتش و یخ» را خرید. اولین فصل« بازی تاج و تخت» از آوریل 2011 در ده قسمت یکساعته پخش و با اقبال بسیار زیاد مخاطبان روبه رو شد، به طوریکه پیش از آغاز قسمت دوم سریال حدود 9 میلیون نفر اولین قسمت آن را تماشا کرده بودند. تنها دو روز پس از آغاز سریال HBO اعلام شد فصل دوم آن نیز کلید خورده و پیش از پایان فصل اول، این سریال نامزد 13 جایزه امی از جمله بهترین سریال درام شد. هم اکنون نیز نمایش فصل ششم این مجموعه آغاز شده که با واکنش مثبت تماشاگران روبه‌رو شده است.

داستان «بازی تاج و تخت» روایتی از سرزمین خیالی «وستروس» است که هفت اقلیم آن تحت فرماندهی و قلمرو پادشاهی به نام «رابرت براتیون» قرار دارند. شاه که سال ها قبل به همراه دوست و یار قدیمی اش «ند استارک» علیه حکمرانی «تارگرین ها» قیام کرده، اکنون به همراه خانواده اش به سرزمین شمالی و محل قلمرو «استارک» رفته و از او می خواهد تا مشاور شاه شود. استارک علیرغم میل باطنی و مخالفت همسرش این پیشنهاد را قبول می کند؛ اما با ورود به سرزمین پادشاهی، ند استارک عدالت خواه و صادق، در برابر خاندان «فاسد لنیستر»(همسر شاه رابرت براتیون) قرار می گیرد، با مرگ ناگهانی شاه، استارک در مقابل مدعیان تاج و تخت چاره ای جز یک انتخاب سخت ندارد و این سرآغاز درگیری اقلیم های مختلف وستروس و مدعیان تاج و تخت علیه یکدیگر است...

در کنار روایت منحصر به فرد مارتین که  مهمترین دلیل جذابیت داستان/ سریال است، شخصیت پردازی بی نظیر و دیالوگ های پیچیده و فلسفی آن (که حضور مارتین به عنوان نویسنده گفت وگوهای سریال و تهیه کننده اجرایی آن بسیار موثر بوده) و همچنین فضاهای بکر و رویایی که درچندین کشور مختلف از جمله ایسلند، مالت، مراکش و کروواسی که با هنرجلوه های ویژه بصری بدل به تصاویری بکر و خیال انگیز شده است، در کنار موسیقی زیبای «رامین جوادی» و تیتراژ پیچیده و بی بدیل آن که ملهم از یکی از ماشین های ساخت داوینچی بوده، از مهمترین عوامل جذابیت سریال است.  

در مقایسه با روایات اساطیری از این گونه، همچون بهترین نمونه این سال ها یعنی سه­گانه «ارباب حلقه ها» اثر «ج.ر.ر.تالکین» ساخته «پیتر جکسن» که خیر و شر درمقابل یکدیگر قرار دارند و خیرها شامل انسان ها یا فرشتگان و حیوانات رام شده انسان ها هستند و بدها/شرها دیوان و نیروهای اهریمنی با شمایل کریه و منزجر کننده­اند، «بازی تاج و تخت» قدری متفاوت است و شاید همین موضوع باعث همذات پنداری مخاطب با این اثر شده زیرا آنچه در «بازی تاج و تخت» مقابل یکدیگر قرار دارد انسان ها هستند نه موجودات فراواقعی و خیالی.

به همین دلیل پاسخ مارتین به نشریه وال استریت ژورنال گواه این مدعا و نشاندهنده نگرش او به داستان است: «من اغلب به سخنرانی ویلیام فاکنر موقع نوبل گرفتن اشاره می کنم که می گفت ” قلب آدم ها همیشه با خودشون در جنگه ” . من  این جمله رو قبول دارم و معتقدم اینه که ارزش نوشتن رو داره. پس اهمیتی نداره که تو چه ژانری بنویسم . حالا اگه اژدهایی در کار نباشه و جاش یه کارگاه خصوصی باشه یا کابوی هفت تیرکش ، باز هم من در مورد جنگی که تو قلب آدم هاس می نویسم. و اگر جز این باشه ارزش خوندن نداره».

 باوجود آنکه بعضی از انسان ها دارای نیروهای فوق طبیعی هستند یا از نیروهای موجودات دیگری بهره می برند ولی به هرصورت انسانند و برای رسیدن به چنین مقامی غرامت های زیادی داده اند. اگرچه عموما از نوع انسان های عادی بوده و تماشاگر شاهد رشد و تعالی آن ها بوده است. ازاین رو با احترام به آثار ماندگاری همچون «ارباب حلقه ها» و نمونه اخیرش هابیت باید گفت اثری همچون «بازی تاج و تخت» اگرچه از اساطیر و روایات پیش از خود بهترین بهره ها گرفته، اما از همه نمونه های خود جلوتر و به نوعی جدیدتر است. دراینجا علیرغم انتظار مخاطب نبرد میان خیر و شر وجود ندارد، نبرد میان انسان هاست با تمامی ویژگی های خیر و شرشان. با تمام خطاها و هوس بازی هایشان و با تمام میل مبهم قدرت و قربانی کردن هرآنچه در این راه جلوی آن ها را می گیرد و چون با انسان ها به معنای موجوداتی واقعی و نه آرمانی مواجهیم، ازاین رو هیچ انسانی در حاشیه امنیت قرار ندارد و شمشیر تیز مارتین در کمال ناباوری بر روی انسان های شریف و یا کودکان بی گناه فرود می آید و مخاطب را برای ساعت های متمادی در بهت و حیرت فرو می برد.