از حضور سینماگران ایرانی تا رقابت بزرگان در بخش مسابقه
قدیمیترین جشنواره سینمایی جهان یکی از جذابترین آنهاست؛ هوای آفتابی، ساحل زیبای لیدو، فرشهای قرمز، تالارهای بزرگ و باشکوه و ستارگانی که هزاران مشتاق را به این جزیره کوچک میکشانند؛ این بار در هفتاد و چهارمین دوره که چهارشنبهشب با فیلم «کوچک کردن» ساخته الکساندر پین افتتاح شد؛ فیلمسازی که با فیلم «نبراسکا» در جشنواره کن خوش درخشیده بود.
در سالهای اخیر جشنواره ونیز با فیلمهای پرهزینه و غالباً پرفروش هالیوود افتتاحشده بود (بردمن، جاذبه، اورست)، امسال اما فیلم جمع و جورتری برای افتتاحیه انتخابشده که توانست نظر مساعد منتقدان را جلب کند و آغازی امیدوارانهتر را رقم بزند؛ با بازی مت دیمن و تم آشنای آثار پین درباره آمریکای امروز و شخصیتهایی که نزدیک شدن به آنها و تصویر کردن آنها در دل اجتماعی پر از مشکلات مختلف، مهمترین هدف فیلمساز به نظر میرسد.
حضور چشمگیر سینماگران ایرانی
آلبرتو باربرا، مدیر هنری جشنواره ونیز، از عشاق بلامنازعه سینمای ایران است و در سالهای مدیریت او، سینماگران ایرانی حضور پرباری در این جشنواره داشتهاند. امسال هم چهار سینماگر ایرانی با فیلمهایشان در بخشهای مختلف ونیز حضور دارند و دو فیلمساز ایرانی هم در هیئتداوران بخشهای گوناگون.
وحید جلیلوند که پیشتر با فیلم قبلیاش چهارشنبه نهم اردیبهشت در جشنواره ونیز حضور داشت و جایزه فیپرشی- انجمن منتقدان بینالمللی- را هم نصیب خود کرد، با فیلم تازهای به نام «بدون تاریخ، بدون امضاء» در بخش رقابتی افقها حضور دارد. در این فیلم بازیگران شناختهشدهای چون هدیه تهرانی، امیر آقایی و نوید محمد زاده بازی دارند و داستان پزشکی را روایت میکند که در پزشکی قانونی با جسد کسی مواجه میشود که میشناسدش.
علی عسگری که پیشتر با فیلم کوتاه «بچه» در بخش افقهای ونیز حضور داشت، امسال با اولین فیلم بلندش به نام «ناپدید شدن» در همین بخش حضور دارد. فیلم درواقع نسخه بلند فیلم کوتاهی است که عسگری چند سال پیشتر بانام «بیشتر از دو ساعت» ساخته و در بخش مسابقه فیلمهای کوتاه جشنواره کن شرکت کرده بود. ناپدید شدن در جشنواره تورنتو هم پذیرفتهشده و پس از ونیز، در این بزرگترین جشنواره فیلم آمریکای شمالی هم شرکت خواهد کرد.
علیرضا خاتمی فیلمساز جوان دیگری است که با اولین فیلم بلند در بخش افقها حضور دارد. سه فیلمساز ایرانی در بخش افقها باهم رقابت خواهند کرد، بخشی که رخشان بنی اعتماد، فیلمساز برجسته ایرانی یکی از داوران آن است؛ فیلمسازی که با فیلم «قصهها» در بخش مسابقه ونیز، جایزه بهترین فیلمنامه را از آن خودکرده بود.
رخشان بنی اعتماد، فیلمساز برجسته ایرانی و یکی از داوران جشنواره فیلم ونیز
بخش مسابقه پرهیاهو
فهرست بخش مسابقه جشنواره ونیز امسال غافلگیرکننده بود؛ فهرستی که چهرههای صاحبنام مختلفی را یکجا گردآورده است. آی وی وی، هنرمند چینی که شهرت او در جهان هنرهای تجسمی عالمگیر است، با اولین فیلم خود به نام «روند انسان» در بخش مسابقه ونیز شرکت دارد؛ یک فیلم مستند که علاقهمندان هنرهای تجسمی برای دیدن آن لحظهشماری میکنند.
دارون آرنوفسکی، عبدالطیف کشیش و جرج کلونی سینماگران شناختهشده دیگری هستند که هرکدام میتوانند با فیلم تازهشان به چهره جشنواره امسال بدل شوند.
آغاز جشنواره با دو فیلمساز تحسینشده
دو فیلم بخش مسابقه که برای اهالی رسانهها به نمایش درآمدند، شروع قابلتوجهی را برای جشنواره ونیز رقم زدند. پل شریدر که با فیلمنامه «راننده تاکسی» جهانی شد، با فیلم تازهای به نام «اولین اصلاح»، نظرات متضادی برانگیخت. فیلم به دلیل سوژهاش (کشیشی که با برخورد با یک جوان افراطی طرفدار حفظ محیطزیست، تمایلات افراطی پیدا میکند)، در روزگار تروریستهای انتحاری قطعاً بسیار بحثانگیز خواهد بود، اما فارغ از آن، فیلم بسیار عجیبی است - که فارغ از خوبی یا بدی- جهان متفاوتی بنا میکند؛ هرچند شخصیتها پخته نیستند و فیلم گاهی شعاری میشود، اما صحنه انتهایی- که مورد تمسخر تماشاگران هم واقع شد- پایان نسبتاً جذابی است برای فیلمی درباره خشونت که با یک نوازش عاشقانه و درواقع پشت پا زدن به همه دنیای خشن و نفرتانگیز اطراف شخصیتها به پایان میرسد.
اما گیلرمو دل تورو با فیلم تازهاش به نام «شکل آب»، جهان دیوانهوار خودش را که در فیلمهایی نزدیک به شاهکار (ازجمله «هزارتوی پن») بناکرده بود، ادامه میدهد: داستان جن و پری افسانهای که با فضاسازی حیرتانگیز تماشاگر را درگیر جهانی دوستداشتنی میکند که در آن - درنهایت- تنها عشق پیروز است؛ گیرم عشقی متفاوت و ظاهراً غیرقابل درک.