سلیس: جیمز دین، ستاره مشهور هالیوود اگر در قید حیات می‌بود، روز ۸ فوریه ۲۰۲۱ نودمین سالگرد تولدش را جشن می‌گرفت.
این ستاره تنها ۲۴ سال عمر کرد، اما در همین مدت کوتاه و با بازیگری در سه فیلم توانست به جمع ستارگان فراموش‌نشدنی هالیوود بپیوندد. از این یاغی کوتاه‌قامت عکس‌های زیادی به‌جای مانده که برخی از آن‌ها در ذهن فیلم دوستان حک‌شده است.
در تمام تاريخ سينما و هاليوود شايد هيچ بازيگری به‌اندازه جيمز دين با توجه به حضور کوتاهش در سينما شهرت نداشته باشد. شايد او بخشی از شهرتش را پس از مرگ اتفاقی و زودرسش به دست آورد؛ اما به‌هرحال عکس‌هایی که از او گرفته‌شده حاکی از آن است که اين بازيگر در زمان خود نيز به شهرت قابل‌توجهی دست‌یافته بود.
دهه پنجاه ميلادی آغاز شکل‌گیری فرهنگ تازه‌ای در آمريکا بود، فرهنگ جوانان سرکش و بی‌قید نسبت به سيستم بسته آمريکای پس از جنگ. هنر و جامعه آمريکايی در حال تغيير بود و فیلم‌هایی چون «وحشی» و «اتوبوسی به نام هوس» و «شکوه علفزار» نشان از آن می‌داد که نسل متفاوتی از جوانان به روی کار می‌آیند.
در اين ميان جيمز دين با سه فيلم «شرق بهشت» (اليا کازان)، «غول» (جورج استيونس) و «شورش بی‌دلیل» (نيکلاس ری)، هر سه با موضوع محوری جوان سرکش جايگاه ویژه‌ای در ميان اين نسل پيدا کرد.
جيمز دين مجموعاً در سه فيلم بلند حضور داشت که آخرين آن، «شورش بی‌دلیل» کمی پس از مرگش نمايشش عمومی پيدا کرد.
جیمز دین در روز هشتم فوریه سال ۱۹۳۱ در ایندیانا به دنیا آمد. مادرش در سن ۲۹ سالگی بر اثر سرطان از دنیا رفت. او نزد مادربزرگ و یکی از خاله‌هایش بزرگ شد. جیمز دین در خانه‌ای رشد کرد که در دل طبیعت و مزارع قرار داشت. او در همان دوران کودکی و نوجوانی به بازیگری، هنر و رقص علاقه‌مند شد، در گروه تئاتر مدرسه فعالیت داشت و در دوران فراغتش به موسیقی، رقص و کوزه‌گری می‌پرداخت.
او پس از پایان دوران مدرسه راهی نیویورک شد تا رؤیای بازیگری را تحقق بخشد. جیمز دین كار در دنیای فیلم را با بازیگری در تئاتر و تلویزیون آغاز كرد. او در سال ۱۹۵۱ با ایفای نقشی کوچک در فیلم جنگی «سرنیزه‌های استوار» به كارگردانی ساموئل فولر وارد سینما شد.
بازی درخشانش در قطعه‌ی نمایشی «ضد اخلاق» كه اقتباس از اثری از آندره ژید بود، مورد استقبال هالیوودی‌ها قرار گرفت و پای او را در سال ۱۹۵۳ به هالیوود باز کرد. الیا كازان، كارگردان معروف هالیوود، در همان سال قصد ساختن فیلمی با اقتباس از «شرق بهشت»، رمان معروف جان اشتاین بک را داشت و به دنبال بازیگری توانمند می‌گشت. او ایفاگری نقش اصلی را سرانجام به جیمز دین سپرد.
بازی در «شرق بهشت» كه داستان آن در دوران جنگ جهانی اول روی می‌دهد، اولین نامزدی اسكار را برای جیمز دین به همراه داشت. نمایی از فیلم «شرق بهشت».
دومین حضور به‌یادماندنی جیمز دین بر پرده سینما در فیلم «شورش بی‌دلیل» ساخته نیکلاس ری بود. عصیانگری نقشی بود که بعدها نیز با چهره‌ی جیمز دین پیوند خورد. این فیلم یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های دهه پنجاه میلادی بود.
جیمز دین پیش از مرگ در فیلم معروف «غول»، به کارگردانی جرج استیونس، ایفاگری یکی از نقش‌ها را بر عهده گرفت. این فیلم آخرین نقش‌آفرینی این هنرپیشه محبوب بود. او برای این فیلم برای دومین بار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد شد.
«غول» در سال ۱۹۵۶ و پس از مرگ جیمز دین در سانحه رانندگی به نمایش درآمد. با این سه فیلم اصلی بود که جیمز دین به یک اسطوره بدل شد.
جیمز دین از همان دوران نوجوانی علاقه زیادی به اتومبیل‌های کورسی و عشق سرعت داشت. او با نخستین حقوقی که از بازیگری در فیلم و تلویزیون دریافت کرد، یک اتومبیل خرید و در مسابقات اتومبیلرانی نیز شرکت می‌کرد.
جیمز دین در روز ۳۰ سپتامبر سال ۱۹۵۵ براثر سانحه رانندگی جان خود را از دست داد. نخست گمان می‌رفت که این سانحه رانندگی براثر سرعت زیاد اتومبیل او روی‌داده است. بعدها مشخص شد که جیمز دین در بروز این سانحه بی‌تقصیر بوده است. تصویری از خودروی داغان شده‌ی جیمز دین.
جیمز دین چندی پس از مرگش به جایگاهی ویژه و اسطوره‌ای در میان فیلم دوستان دست‌یافت. در سال ۱۹۹۹ بود که او از سوی انجمن فیلم آمریكا به‌عنوان هجدهمین بازیگر برتر تاریخ هالیوود برگزیده شد.
بیشتر بخوانید:
