حسین تقی پور
نرگس آبیار متولد سال ۱۳۴۹ در شهر تهران و فارغ‌التحصیل رشته ادبیات است. وی از سال ۱۳۷۶فعالیت داستان‌نویسی خود را در حوزه هنری آغاز کرد و تاکنون بیش از سی جلد کتاب از وی در قالب رمان و داستان به چاپ رسیده است. او که نوشتن چهار فیلم‌نامه بلند سینمایی را نیز در کارنامه خود دارد از سال ۱۳۸۴ به ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند روی آورد که نخستین تجربه‌ی او بن‌بست مهربان، برنده بهترین فیلم کوتاه داستانی از جشنواره ستایش شد و در بخش مسابقه چند جشنواره بین‌المللی نیز به نمایش درآمد. وی تاکنون هفت فیلم داستانی و مستند و سه فیلم سینمایی به نام‌های اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند(1391)، شیار 143(1392) و نفس(1394) را کارگردانی کرده است.
شما یکی از نویسندگان پرکار در حوزه ادبیات هستید، چه شد به سینما علاقه‌مند شدید؟
زبان سینما زبان جهانی‌تری نسبت به ادبیات است. البته ادبیات غنی‌تر است اما به‌خصوص در این دوره تاریخی زبان فارسی علیرغم غنای خود مطرود است و فقط در محافل ادبی تاریخی بازتاب دارد. اگرچه من هرگز نمی‌توانم ادبیات را رها کنم اما در کنار آن سینما را هم به‌طورجدی دنبال می‌کنم.
و دلیل توجهتان به داستان‌هایی با مضامین جنگی از کجا ناشی می‌شود؟
در حوزه کتاب تابه‌حال حدود ده اثر از من در حوزه جنگ به چاپ رسیده است. جنگ، موضوعی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت و بخشی از کودکی و نوجوانی من را در برگرفته است. به‌هرحال نمی‌توان از کنار طولانی‌ترین جنگ صدسال اخیر به‌سادگی گذشت. از این گذشته، بستر جنگ آبستن وقایع و اتفاقات خاص و حیرت‌انگیز است. حتی نگاه انسان‌ها و منش آن‌ها به خاطر اینکه دائم با چشم‌انداز مرگ در تماس‌اند، تفاوت می‌کند و عمیق‌تر می‌شود و همین جنبه‌های تأثیرگذار و دراماتیک آن را بالا می‌برد. به‌همین دلیل پتانسیل بالایی برای کار کردن دارد.
آیا فیلم‌نامه شیار 143 برگرفته از داستان‌هایی است که قبلاً نوشته‌اید؟
بله. این فیلم با نگاهی به رمان «اختر» و «روزهای تلواسه» نوشته‌شده است.
عنوان فیلمتان اشاره به موضوع خاصی دارد؟
بله. در فیلم لحظه‌ای وجود دارد که مخاطب با این اسم مواجه می‌شود.
ایده داستان فیلم چطور چگونه شکل گرفت؟
برای تحقیق در مورد موضوعی به شهرستان بیجار رفته بودم که باشخصیتی نزدیک به الفت شیار 143 روبه‌رو شدم که وجوه دراماتیک عمیقی داشت.
درجایی گفته‌اید «این فیلم را با نگاهی ظریف و زنانه درباره دفاع مقدس ساخته‌ام» این تعبیر شما از جنگ، مضمون فیلمتان را تحت‌الشعاع قرار نداده است؟ و یا باعث نشده در فضاسازی صحنه‌های جنگی آن‌طور که باید واقع‌گرایی نکنید؟
جنگ در بستر فیلم من اتفاق می‌افتد و ما مستقیم به سراغ جنگ نمی‌رویم. در حقیقت نگاهی اجتماعی و انسانی به موضوع جنگ داریم.
شرایط تولید فیلم چطور بود؟
به دلیل لوکیشن‌های متعدد فیلم که معدن مس سرچشمه کرمان و روستاهای اطراف آن را در برمی‌گرفت، طبعاً شرایط تولید دشوار بود.
آیا حمایتی هم از سوی دستگاه‌های دولتی صورت گرفت؟
در دولت قبل ماه‌ها برای گرفتن مجوز به ارشاد رفت‌وآمد کردیم و خواستار اصلاحات زیادی در کار بودند و هیچ حمایتی از سوی دستگاه‌های دولتی از این کار صورت نگرفت.
ارزیابی‌تان از ماحصل کار تا به اینجا؟
اکران‌های محدودی در دفتر هنر ماندگار از فیلم برای اهالی رسانه و منتقدان داشته‌ایم که خدا را شکر بازخوردها بسیار خوب بوده است.
در مورد انتخاب خانم مریلا زارعی به‌عنوان نقش اول فیلمتان بگویید. آیا اولین گزینه برای این نقش بودند؟
بله. من از ابتدا که فیلم‌نامه را می‌نوشتم خانم زارعی را برای نقش الفت در نظر داشتم. او بازیگر توانمندی است که از عهده نقش‌های سخت برمی‌آیند.
فضای رقابتی جشنواره امسال را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رقابت دشوار است و البته ما نیز فیلم خوب و قابل دفاعی ساخته‌ایم و از این بابت خوشحالیم.
تصور می‌کنید در چه رشته‌هایی نامزد دریافت سیمرغ بلورین شوید؟
فیلم‌برداری کار در شرایط سخت و با میزانسن‌های دشواری انجام شد و البته آقای شادمانفر با وسواس و دقت به‌خصوص خودشان از عهده آن برآمدند. در اکران‌های محدود فیلم، فیلم‌برداری موردتوجه قرارگرفته است. صدا در شیار 143 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. صدابرداری در معدن با سروصدای دستگاه‌های مختلف کار دشواری بود. هم‌چنین عنصر رادیو در دوسوم فیلم دست صداگذار را برای خلاقیت در اثر باز گذاشته است. طراحی صحنه و لباس طی حدود سی‌وپنج سال، لازم بود که باظرافت و دقت به‌خصوص انجام می‌شد تا در فیلم گل‌درشت به نظر نرسد. هم‌چنین گریم بازیگران طی مدت سی‌وپنج سال و با توجه به فضای رئال و مستند گونه اثر می‌بایست باورپذیر به نظر می‌رسید که این اتفاقات در فیلم مطابق نظر من رخ‌داده است؛ و اما بازیگران، شما بازی متفاوتی از مریلا زارعی، مهران احمدی، گلاره عباسی و جواد عزتی در این فیلم می‌بینید. بازی‌ها روان و یکدست شده است. همه موارد ذکرشده شایسته تقدیر و جایزه‌اند و البته جایزه واقعی وقتی محقق می‌شود که مخاطب در سالن‌های سینما با فیلم ارتباط برقرار کند.
