نگاهی به زندگی و آثار یانی، به بهانه انتشار آلبوم جدید "نواها"

22 ارديبهشت 1395
یانی یانی

 با موسیقی زندگی می­‌كنم

ياني، آهنگساز مشهور یونانی یکی از پرآوازه­‌ترین هنرمندان معاصر و فعال در رشته موسیقی "عصر نوین" (New Age‌) به شمار می­‌رود. وی اخیرا چهاردهمین آلبوم خود را پس از شش سال با نام "نواها" (Voices) به بازار عرضه کرده است که به محض انتشار در صدر جدول بهترین موسیقی"نیو ایج" وب سایت بیلبورد قرار گرفته است. آلبوم "نواها" با کارهای قبلی یانی تفاوت‌­های اساسی دارد و برای نخستین بار است که چند خواننده بر روی قطعه­ های تازه و کلاسیک ساخته او آواز می­‌خوانند.

آلبوم جدید یانی را ریک ویک تهیه کرده و از آن نسخه­‌ای به زبان اسپانیولی هم به بازار عرضه شده که با استقبال خوبی نیز روبه­‌رو شده است. تورهای مربوط به این آلبوم از ماه‌­های گذشته آغاز شده و اجرای آن برعهده بوئنا ویستا کانسرتز بوده است. از خوانندگانی که در آلبوم "نواها" با یانی همکاری کرده­‌اند می­توان به لسلی میلز، اندی وارگاس، جوزه فلیچیانو، کلوئه، ناتان پاچکو، اولگا تنون، کریستین کاسترو و اِندر توماس اشاره کرد. این اولین بار است که یانی آلبومی با آوا (وکال) منتشر کرده است.

سبک "نیوایج" یا همان "عصر نوین" (New Age‌) که این روزها به شدت گسترش پیدا کرده و طرفداران بسیاری هم دارد براساس کارهای هنرمندان اروپایی و آمریکایی که در زمینه موسیقی الکترونیک و آکوستیک فعالیت داشتند، شکل گرفته است. این سبک از موسیقی به دنبال نوعی رویكرد شبه فلسفی در غرب ظهور كرد و خواستار احیای باورها و تفكراتی بود كه پیش از شكل گیری دنیای صنعتی و مدرن امروزی رواج داشت. این رویكرد جدید، سبك خاصی از موسیقی را نیز به همراه آورد كه آن را با نام موسیقی "نیو ایج" یا موسیقی عصر نوین می‌شناسیم. نوعی موسیقی رازآلود كه سعی داشت انسان گرفتار در جوامع صنعتی را به آرامش ذهنی و روحی برساند. از اواسطه دهه هشتاد این گونه موسیقی محبوبیت بیشتری پیدا کرده و هنرمندان بسیاری نظیر کیتارو، انیگما، انیا، مایک اولدفیلد، ژان میشل ژار، استیو روچ، تنجریم دریم، ونجلیز، لورينا مك كنت، کلاوس شولز و یانی در این زمینه فعالیت می­‌کنند.

در این گونه موسیقی هم از سازهای الکترونیک، کامپیوتری و سازهای آکوستیک استفاده می­شود وهم از پیانو، گیتارآکوستیک، انواع فلوت، چنگ، سیتار، تنبور و طبل و البته صدای آوای انسان. مشخصه اصلی این گونه موسیقی این است که معمولآ بی کلام بوده و از صداهای ضبط شده در طبیعت (مانند صدای امواج دریا ، پرندگان و... ) در ابتدای یک قطعه یا در سراسر آن استفاده می­شود . طولانی بودن زمان آهنگ­‌ها (20 دقیقه یا بیشتر) هم مشخصه دیگری است که در این گونه موسیقی زیاد شنیده می­‌شود. درآلبوم "نواها"، اثر جدید یانی نیز برخلاف گذشته وی از آوای انسانی استفاده کرده که همین موضوع کار او را متفاوت کرده است.

اما یانی کیست؟

یانی، با نام اصلی یانی كریسومالیس متولد 14 نوامبر ۱۹۵۵ در شهر ساحلی كالاماتا واقع در یونان است. وی دوران کودکی و نوجواني خود را در این شهر زيبا گذراند و در سن چهارده سالگي به رشته شنا علاقه‌­مند شد و تا آن جا پیش رفت که توانست برای خود رکورد ملی ثبت کند.

درهجده سالگی براي تحصيل در رشته مورد علاقه اش روانشناسي به آمريکا سفر کرد و در مشهور­ترين دانشگاه روانشناسي آن زمان يعني مينه سوتا ثبت نام کرد. حین تحصیل به موسیقی علاقه­مند شد و افسون آن هرگز او را رها نکرد، به هرحال در کودکی نواختن پیانو را تجربه کرده بود. شور موسیقی باعث شد ادامه تحصیل در رشته روانشناسی را رها کرده و به عنوان نوازنده کيبورد به یك گروه موسیقی راك گمنام بپیوندد. او در این باره می­گويد:"مشکل اين بود که من بيشتر از آن که بخواهم روانشناس باشم، علاقه داشتم بدانم ماهیت انسان چيست. ديدم اصلاً نمی­‌توانم در مطب بنشينم و مريض ببينم".

بعد از مدتی یانی شروع به ساختن موسیقی خاص خودش كرد كه ترکیبی از موسیقی راك و كلاسیك بود. این در حالي بود که او حتي قادر به خواندن و نوشتن ساده ترين نت­هاي موسيقي نبود ولي با تبحر و مهارتی که داشت ساخته‌­هاي خود را با روش خاص خود و رسم الخط ابدایي­اش می­‌نگاشت. برگزاری کنسرت­‌های موسیقی این امکان را برای او فراهم می­‌ساخت تا مخاطبانش را با موسیقی جدیدش آشنا سازد.

وی اولین آلبوم خود را در سال 1980 با نام Optimystique منتشر کرد اما چندان مورد توجه قرار نگرفت. اگرچه آمبيانس صوتی که او با ادغام موسيقی جهان با معنويت نيوايج درست می­‌کرد، برای گروهی لذت­بخش بود اما راديوهای پر شنونده موسيقی، هيچ وقت آثارش را پخش نمی­‌کردند. این در شرایطی بود که منتقدان نیز نمی‌­توانستند با کارهایی او ارتباط برقرار کنند و مخاطب عام نیز به آهنگ­‌های بدون کلام چندان روی خوش نشان نمی­‌داد. سعی برای فروش موسیقی با چنین وضعیتی حقیقتا دشوار بود.

یانی در طول دهه نود چنین شرایطی داشت. به این ترتیب او برای ادامه کارش مجبور بود صنعت موسیقی را دور زده و از راه­‌های غیرمعمول با مخاطبانش ارتباط برقراركند. وی یک تنه خودش سرمایه گذاری كنسرت­هایش را برعهده گرفت. او در این باره می­گوید:"فهمیدم مشكل كجاست، بزرگ­ترین مشكل این بود كه نمی­‌توانستم موسیقی­ام را به عموم مردم ارائه كنم چرا كه دو مجرایی كه می توانست كار مرا به عامه مردم عرضه كند یعنی شبكه­‌های موسیقی تلویزیونی و رادیو بسته بودند". او هرگز از پا ننشست و عرصه را رها نکرد. "به خودم گفتم باید سعی كنم راهی پیدا كنم كه موسیقی‌­ام شنیده شود".

یانی چون آدم باهوشی بود بهترین موقعیت برای نیل به هدفش را حضوردر برنامه تلویزیونی معروف و پرطرفدار "اپرا وینفری" می­‌دید، به همین دلیل با شرکت در این برنامه یک شبه ره صدساله را پیمود. یک هفته بعد از پخش این برنامه سی­صد هزار كپی از آلبومش به فروش رفت و یكصد هزار نسخه هم بلافاصله پس از آن فروخته شد. این استقبال نشان داد که روش انتخابیش درست بوده است.

در سال ۱۹۹۷، یانی كنسرت آكروپلیس را با موفقیت به روی صحنه برد و پس از آن آلبوم Tribute را در تاج محل هندوستان اجرا و سپس به صورت آلبوم منتشر کرد. یک سال بعد، وقتی نامزدش "لیندا اوانر" او را رها کرد یانی به شدت افسرده و منزوی شد. این بهانه­‌ای بود تا او به زادگاهش یونان بازگردد و غم گذشته را فراموش کند. او می­‌گوید:"من مسافرت كردم چون می­‌خواستم با نظر سایر مردم درباره زندگی آشنا شوم. می­‌خواستم از شر رؤیای آمریكایی خلاص شوم".

در اکتبر سال 2000، یانی پس از مدتی دوری آلبوم جدیش را با عنوان "اگر می‌­توانستم به تو بگویم" به بازار عرضه كرد. این آلبوم ماحصل ریاضت­‌های او بود. "من برای دو سال مصاحبه نكردم، سعی كردم دور باشم، این صورت خاكی را بر زمین انداخته بودم، كار را كنار گذاشتم". آلبوم "اگر می‌­توانستم به تو بگویم" یك سمفونی از ساخته‌­های ملودیك است و تم­‌های دینامیك، ریتم‌­های پیچیده، انرژی رمانتیك قوی و ملو‌‌دی­های افسون كننده از ویژ‌گی­های آن به شمار ‌‌می­روند. در این مجموعه یانی گا‌‌م­‌های جدید و سازبندی و اصوات ویژه‌ای را كشف ­كرده كه شناسه و سبك موسیقایی ـ كلاسیك او را در مقایسه با آهنگسازان مدرن امروز، تلطیف و تذهیب می­‌كند.

آلبوم "اگرمی‌­توانستم به تو بگویم" در همان هفته اول ۵۵ هزار نسخه فروخت و كمپانی ویرجین ركورد یك برنامه فروش ۱۸ ماهه بعد از آن تنظیم كرد. این نشان می‌­داد که یانی همچنان مورد توجه علاقه­‌مندان موسیقی بود.

در طی سال‌­های بعد هم یانی به اجرای کنسرت­‌های خود مشغول بوده است. اجراهای جدید او همزمان با رشد تکنولوژی از امکانات صوتی و نوری بسیاری برخوردار شده و به شکل خیره کننده­ای در کشورهای مختلف جهان اجرا می‌­شود. نكته قابل توجه این است كه آلبوم­‌های یانی حاصل فعالیت یك نفر است، موسیقی را خودش می‌­نویسد، اغلب سازها را می­‌نوازد و تهیه آلبوم­‌ها را نیز شخصاً به عهده می گیرد. او به استودیویی شخصی خودش در خانه می­رود و چند ماه بعد با تعدادی آهنگ كامل شده بیرون می­‌آید. او می‌گوید: "از خواب برمی­‌خیزم و بلافاصله خودم را در استودیو می­‌یابم با هیچ‌كس ارتباطی ندارم".

یانی درباره آثارش می گوید: "من این كار را با بی توجهی كامل نسبت به سلامتم انجام می دهم؛ من با موسیقی نفس می­‌كشم و زندگی می­‌كنم". فروش بيش از 26 ميليون از آلبوم‌­هاي یانی در دنیا او را تبديل به موسيقيداني مستـقـل با نگرش منحصربه فرد و شهرت و محبوبيت جهاني نموده است. ياني آثار بي­شماري براي برنامه­‌هاي تلويزيوني و سينمايي ساخته و همچنين قطعات تبليغاتي متعددي براي شرکت­‌هاي تجارتي بازرگاني گوناگون خلق نموده است. ياني همواره اعتقاد به خلق کارهاي جديد با تکيه بر انديشه­‌هاي نوین خود دارد. در آهنگ­‌های Niki Nana و Aria که برمبناي يک اپراي فرانسوي قديمي متعلق به قرن نوزدهم ميلادي به نام Lakme اثر لئو دلیبس ساخته شده،اشعار به کار برده شده در اين قطعات اغلب اصوات آهنگين بوده و فاقد معناي خاص مي­‌باشد.

ياني در ساخت یک آهنگ تبلیغاتی برای شرکت هواپيمايي بريتيش ايرلاينز با مالکوم مکلارن، از گروه Pistols همکاري نموده که اين آهنگ تغيير يافته يک اپرا است که با افزودن ترانه­ای کامل شده و Dare to Dream نام داردياني معمولا به ندرت موسيقي گوش مي­‌دهد و به­ گفته خودش موسيقي را صرفاً از ايستگاه­‌هاي راديويي گوش مي‌دهد.خواننده مورد علاقه او Peter Gabriel مي‌باشد و معتقد است که در سال‌هاي اخير بجز موسيقي محمد رسول الله و... عيسي مسيح ... دکتر ژيواگو ... ايندرا گاندي و چند قطعه محدود ديگر ... قطعه جالب توجهي نشنيده است.مادر و پدر ياني هر دو اهل يونان هستند ... مادر وي فليستا Felista و نام پدرش سوتيري Sotiri مي‌باشد . ياني قطعه‌هايي را بنام مادرش ساخته است و علاقه خاصي به کشور خود و مکان‌هاي قديمي دارد. سال‌ها پيش ياني با جازيست خود چارلي آدامز Charlie Adams آشنا شد و اولين کار خود را بنام بيرون از سکوت يا Out Of Silence در سال 1987 (1366 شمسي ) به بازار عرضه کرد.

ياني سال‌ها پيش با شهداد روحاني همکاري تنگاتنگي داشت و از تجربيات او استفاده فراوان برد و با همکاري شهداد و با استفاده از دانش و تجربه او يکي از زيباترين کنسرت‌هايش را در شهر آکروپليس يونان و با رهبري شهداد روحاني اجرا نمود.(شهداد روحاني از موسيقي دانان بزرگ کشورمان ايران است و حضور وي در عرصه موسيقي جهان افتخاري است براي ايران)ياني در سال 2003 آلبومي متفاوت و پر تنوع به نام Ethnicity روانه بازار کرد و احاطه و قدرت خودش را در انواع مختلف موسيقي به دنيا ثابت کرد.در اين آلبوم ياني با استفاده از خواننده هاي جديد و البته زياد نسبت به کارهاي قبلي اش نوعي تفاوت آشکار از لحاظ موسيقي با شعر در آهنگ‌هايش ايجاد کرده و به سبک جديد و منحصر به فرد Talk Show روي آورده است . به عقيده کارشناسان موسيقي و طرفداران موسيقي ... ياني در سال‌هاي اخير نسبت به دهه نود افت داشته هر چند اين افت نامحسوس است ولي تاثير زيادي بر روي يکه تازي ياني در عرصه موسيقي New Age داشته است. البته خود ياني نام‌گذاري سبک New Age را بر روي آثار او از بد شانسي‌اش مي­‌داند و او نام Contemporary Instrumental Music (موسيقي هم عصر)را بيشتر مي­‌پسندد!

حمیده وطنی/سلیس